การพัฒนาตนเองเพื่อความเจริญก้าวหน้าในชีวิต
ในโลกที่หมุนไปอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน Soft skills และการพัฒนาตนเอง กลายเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับบุคคลที่มุ่งมั่นเพื่อความสำเร็จและความเจริญก้าวหน้าในชีวิต การพัฒนาตนเองครอบคลุมแง่มุมต่างๆ ในชีวิตของคนเรา รวมถึงการพัฒนาทักษะ ความคิด และความเป็นอยู่ที่ดีโดยรวม
บทความนี้ผมจะมาแบ่งปันทักษะ Soft skills หรือการพัฒนาตนเองจากประสบการณ์จริงและจากการศึกษาเพิ่มเติม ตั้งแต่วัยเด็กมาจนถึงปัจจุบัน ว่ามีปัจจัยอะไรบ้างที่ทำให้เราเจริญก้าวหน้า เพื่อเป็นกรณีศึกษาและแนวทางในการพัฒนาตนเองเพื่อประสบผลสำเร็จในหลายๆ ด้านของชีวิต ภาพรวมการพัฒนาตนเองมีดังนี้
การพัฒนาตนเอง
การพัฒนาตนเองคือ กระบวนการอย่างต่อเนื่องในการเสริมสร้างตนเองผ่านการได้รับความรู้ใหม่ๆ การพัฒนาทักษะ และพัฒนาความคิดเชิงบวก ซึ่งเกี่ยวข้องกับการตั้งเป้าหมาย การแสวงหาความเจริญก้าวหน้าส่วนบุคคล และการยอมรับการเรียนรู้ตลอดชีวิต การพัฒนาตนเองไม่จำกัดเฉพาะสายงานหรือกลุ่มอายุ เป็นการเดินทางของชีวิตที่ทุกคนสามารถเริ่มต้นเพื่อปลดล็อกศักยภาพและบรรลุเป้าหมายในชีวิตได้
ประโยชน์ของการพัฒนาตนเอง
การเติบโตทางตวามคิด การมีส่วนร่วมในกิจกรรมการพัฒนาตนเองช่วยให้บุคคลมีความคิดความอ่านดีขึ้น ช่วยในการพัฒนาความตระหนักรู้ในตนเอง เพิ่มความมั่นใจในตนเอง และเพิ่มความฉลาดทางอารมณ์ ทักษะ Soft skills เหล่านี้มีส่วนช่วยในการตัดสินใจ ความสัมพันธ์ และการดำเนินชีวิตที่ดีขึ้น
ความก้าวหน้าทางวิชาชีพ การพัฒนาตนเองมีบทบาทสำคัญในความก้าวหน้าในอาชีพ ด้วยการพัฒนาทักษะใหม่ๆ อย่างต่อเนื่องและปรับปรุงทักษะที่มีอยู่ บุคคลที่พัฒนาตนเองจะกลายเป็นทรัพย์สินที่มีค่ามากขึ้นสำหรับองค์กรของพวกเขา เพิ่มโอกาสในการได้รับการเลื่อนตำแหน่ง รับความรับผิดชอบใหม่ และบรรลุความสำเร็จระยะยาวในสาขาอาชีพที่กำลังทำงานอยู่
ความสามารถในการปรับตัว ในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การปรับตัวและความยืดหยุ่นเป็นกุญแจสำคัญในการเอาชนะความท้าทายและประสบความสำเร็จในสถานการณ์ต่างๆ การพัฒนาตนเองช่วยให้บุคคลมีเครื่องมือที่จำเป็นในการปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ใหม่ เรียนรู้จากความล้มเหลว และฟื้นตัวอย่างแข็งแกร่ง ช่วยในการปลูกฝังกรอบความคิดแบบเติบโต ซึ่งจำเป็นต่อการดำเนินชีวิต
แนวทางในการพัฒนาตนเอง
กำหนดเป้าหมายให้ชัดเจน เริ่มต้นด้วยการระบุแรงบันดาลใจและกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจนและความเป็นไปได้ แบ่งย่อยออกเป็นเหตุการณ์สำคัญเล็กๆ เพื่อติดตามความคืบหน้าของคุณอย่างมีประสิทธิภาพ
การเรียนรู้ตลอดชีวิต ให้ความสำคัญกับการเรียนรู้และมุ่งมั่นที่จะพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง อ่านหนังสือ เข้าร่วมสัมมนา เรียนหลักสูตรออนไลน์ หรือขอคำปรึกษาเพื่อเพิ่มพูนความรู้
การสะท้อนความคิดส่วนบุคคล ทบทวนประสบการณ์ การกระทำ และความเชื่อของคุณอย่างสม่ำเสมอ การทบทวนตนเองช่วยในการได้รับข้อมูลเชิงลึก ระบุจุดที่ต้องปรับปรุงแก้ไข และทำการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้ถูกต้องทำนองคลองธรรม
ฝึกฝนการดูแลตนเอง จัดลำดับความสำคัญของการใช้ชีวิตและความเป็นอยู่ของคุณด้วยการดูแลสุขภาพ ร่างกาย จิตใจ และอารมณ์ มีส่วนร่วมในกิจกรรมที่ทำให้กระปรี้กระเปร่าและเติมพลังให้กับคุณ เช่น ออกกำลังกาย ทำสมาธิ หรือทำงานอดิเรก
ล้อมรอบตัวคุณด้วยอิทธิพลเชิงบวก ล้อมรอบตัวคุณด้วยบุคคลที่มีแนวคิดเดียวกัน เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ ค้นหาที่ปรึกษาหรือเข้าร่วมชุมชนที่สนับสนุนเส้นทางการเติบโตและความเจริญก้าวหน้าของคุณเอง
หลักพื้นฐานในการพัฒนาตนเอง
การพัฒนาตนเองขั้นพื้นฐาน เป็นทักษะ Soft skills ที่สามารถแบ่งออกเป็น 3 ส่วนหลักๆ ได้แก่ การคิด การพูด และการกระทำ
การคิด คือความคิดที่จะสามารถนำพาชีวิตของเราไปสู่ความเจริญก้าวหน้าก็คือ การคิดดี
การพูด คือการสนทนาในชีวิตประจำวัน ควรตั้งอยู่บนพื้นฐานของการพูดดี
การกระทำ คือการทำความดี จะเห็นได้ว่าในสังคมปัจจุบัน มีการสนับสนุนและยกย่องบุคคลที่ทำความดี ไม่ว่าจะเป็นการทำความดีเพื่อครอบครัว สังคม และประเทศชาติ
การตั้งอยู่ในศีลธรรม มีจิตสำนึก มีคุณธรรมและจริยธรรมในการดำเนินชีวิต
หมั่นศึกษาหาความรู้ และพัฒนาตนเองอย่างสม่ำเสมอ
มีระเบียบวินัย ไม่เห็นแก่ตัว มีมารยาททางสังคม
คบบัณฑิต รู้จักสอบถามปรึกษาหารือกับบัณฑิต
รู้จักเคารพสิทธิของผู้อื่น พิจารณาสิ่งที่ได้เรียนรู้แล้วนำมาปรับใช้ในการดำเนินชีวิต
การพัฒนาตนเองขั้นสูง
การพัฒนาตนเองขั้นสูง เป็นทักษะ Soft skills อีกขั้นหนึ่ง ส่วนใหญ่เป็นการพัฒนาตนเองในด้านจิตใจ ที่เกี่ยวข้องกับการใช้ปัญญาวิเคราะห์ พิจารณาทั้งปัจจัยภายใน และปัจจัยภายนอก รวมทั้งการศึกษาหลักธรรมเพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อทั้งตนเองและสังคม
ลดอัตตา หรือ การยึดถือตัวตน หรือ ego ช่วยลดปัญหาตั้งแต่ระดับบุคคล สังคม และประเทศชาติ ปัญหาสังคม และความขัดแย้งระหว่างประเทศทุกวันนี้ ส่วนหนึ่งก็เกิดจากตัวอัตตา
ลดมานะ หรือ การให้ความสำคัญว่าสิ่งนี้ดีกว่าสิ่งนั้น หรือ เราเก่งกว่าคนอื่น หรือ บริษัทนี้ใหญ่กว่าบริษัทนั้น มานะ เป็นกิเลสชั้นละเอียด แม้แต่พระสงฆ์ หรือคนส่วนใหญ่ ก็ไม่รู้ตัว การศึกษาเกี่ยวกับมานะ เป็นการฝึกใช้ปัญญาให้อยู่เหนือกิเลส สามารถรู้เท่าทันกับสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นรอบๆ ตัวเราได้
ฝึกสมาธิ การทำสมาธิมีประโยชน์หลายๆ อย่าง เช่น ช่วยให้สุขภาพจิตดี ผ่อนคลายความเครียด และช่วยให้การทำงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น เพิ่มระดับสติปัญญา และทักษะการคิดสูงให้ขึ้นอย่างน่าอัศจรรย์ ปัญหาต่างๆ ที่เราเคยคิดว่า แก้ไขได้ยาก หากเป็นคนที่มีศีลธรรม และหมั่นฝึกสมาธิ ปัญหาต่างๆ เหล่านั้นก็จะสามารถแก้ไขได้
การพัฒนาตนเอง เป็นการเรียนรู้เพื่อปฏิบัติไปสู่ความพอดี หรือความสมดุลในชีวิต มีความกลมกลืนระหว่างการดำเนินชีวิตส่วนบุคคลและสภาพแวดล้อม รู้เท่าทันตนเอง เข้าใจตนเองมากกว่าการพึ่งพาวัตถุ หลักการพัฒนาตนเอง มี 3 ประการ คือ
1. ทมะ คือ การฝึกขัดเกลานิสัยดั้งเดิมที่ยังไม่ได้ขัดเกลาให้มีความเหมาะสม
การรู้จักข่มใจตนเอง คือ ฝึกตัวเองให้รู้เท่าทันความเคยชินทั้งหลายที่ไม่ดี ได้แก่ กิเลสที่คอยหลอกล่อ รบเร้าไปสู่ความเลวร้าย
การรู้จักปรับปรุงตัวเอง โดยการทำความดี เพื่อให้ชีวิตเจริญก้าวหน้า
2. สิกขา คือ การศึกษาเพื่อให้รู้แจ้ง รู้จักประโยชน์ มองทุกอย่างเป็นการเรียนรู้เพื่อปรับปรุงพัฒนาตนเองและนำมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิต มีอยู่ 3 อย่าง เรียกว่า ไตรสิกขา ได้แก่
ศีลสิกขา คือ การฝึกให้เป็นคนที่มีระเบียบวินัยในการดำเนินชีวิต ประกอบอาชีพสุจริต ฝึกการพูด การกระทำที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม เป็นคนมีน้ำใจ ใจหล่อ และใจสวย เป็นต้น
จิตสิกขา คือ การฝึกจิตให้มีคุณภาพ เป็นคนที่มีจิตใจเข้มแข็ง สามารถประคับประคองจิตใจให้สงบและมีสมาธิ รู้จักใช้ปัญญาพิจารณาทุกอย่างให้อยู่บนพื้นฐานของสัจธรรม รู้จักแยกแยะว่าอะไรคือความคิดเห็น อะไรคือความเป็นจริง
ปัญญาสิกขา คือ การฝึกปัญญาให้เกิดความรู้ความเข้าใจในสรรพสิ่ง รู้แจ้งตามความเป็นจริง มีจิตใจที่เป็นอิสระ และมีปัญญาบริสุทธ์
3. ภาวนา คือ การพัฒนาที่ประกอบด้วย กายภาวนา ศีลภาวนา ปัญญาภาวนา ได้แก่ การพัฒนาทางกาย สังคม อารมณ์ และสติปัญญา
กายภาวนา คือ การพัฒนาตัวเองเพื่อให้รู้เท่าทันระบบประสาททั้ง 5 ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย โดยเลือกรับสิ่งที่เป็นประโยชน์และลด ละ เลิกรับสิ่งที่เป็นโทษ
ศีลภาวนา คือ การพัฒนาความคิด การพูด และการกระทำที่เป็นประโยชน์ต่อผู้คนและสังคม ไม่ก่อความเดือดร้อนแก่ผู้อื่น และสังคม
ปัญญาภาวนา คือ การพัฒนาปัญญา เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจสิ่งต่างๆ ตามความเป็นจริง พัฒนาจิตใจให้เป็นอิสระ อยู่ในโลกได้โดยไม่ยึดติดกับฝูงชน เพื่อจิตใจที่เจริญงอกงามไปสู่ระดับที่สูงขึ้น
การพัฒนาตนเอง เป็นเครื่องมืออันทรงพลังที่สามารถเปลี่ยนวิถีชีวิตของคุณและนำพาไปสู่ความก้าวหน้าและความสำเร็จ การลงทุนในตัวเอง ตั้งเป้าหมาย และเปิดรับการเรียนรู้ตลอดชีวิต คุณจะสามารถปลดล็อกศักยภาพและประสบความสำเร็จในแต่ละด้านของชีวิตได้ ควรพิจารณาไว้ว่า การพัฒนาตนเองคือการเดินทางที่ยาวนานตลอดชีวิต และทุกย่างก้าวที่คุณทำ จะทำให้คุณเข้าใกล้ความเป็นตัวคุณในเวอร์ชันที่ดีที่สุด เริ่มตั้งแต่วันนี้ และเปิดรับพลังแห่งการพัฒนาตนเอง เพื่ออนาคตที่สดใส